LİDER TABAN İLİŞKİSİ
“Liderlik, insanların birlikte yaşadıkları tüm zamanlarda var olan, tarihi çok eskilere dayanan, kileleri olumlu ya da olumsuz temelden etkileyen bir kavramdır. Tarih boyunca liderlik kavramına ilişkin farklı birçok tanım yapılmıştır.”
Lider; Aynı ülkülere gönül vermiş bir grup insanın öncülüğünde kendi kişisel ve grup amaçlarını gerçekleştirmek üzere takip ettikleri, emir ve talimatı doğrultusunda davrandıkları, kendilerin sevk ve idare eden kişidir.
“Başka bir tanıma göre lider, hitap ettiği üyelerini, üyesi bulundukları örgütün başarı ve etkinliğine katkıda bulunmaları için etkileme ve motive etme yeteneğine sahip olağan üstü özellikleri olan karizmatik kişidir.”
Kitlelerin hayal ettiği lider,hedef kitlesini bulunduğu noktadan olması gereken noktaya getirebilen, onlara güven ve cesaret aşılayabilen, astları harekete geçirebilen ve onlara sorumluluk bilincini yerleştirebilen kişi olduğuna inanılır.
Yani liderlik süreci; lider, hedef kitle ve içinde bulunulan şartlar arasındaki ilişkilerden oluşan karmaşık bir süreçtir. Bu sürecin esasını liderin hedef kitleyi belirli şartlar doğrultusunda etkileyebilmesi amaçlanmaktadır. Lider insanların davranışlarını etkileyen ve bu etkileme eylemini gerçekleştirirken yol gösteren, aydınlatan, öğreten, ileriyi gören, emir ve talimat veren, birlikte çalıştığı kimselerin istek ve ihtiyaçlarını zamanında sezen, hedef kitleyi geleceğe taşıyan yaratıcı kişidir.
Lider kavramı tarihi süreç içinde dönemin sosyal ekonomik kültürel ve politik duruşlarıyla farklı anlamlar kazanmıştır.
Bazen dinin, bazen milletler arası mücadelenin, bazen sınıf anlayışının egemen olduğu durumlara göre liderlikte yeni bir hüviyet kazanarak günümüze kadar gelmiştir.
Liderin hedef kitlesi ya da camia ise belirli bir amaç ya da amaç grubuna yönelik, birbiriyle bağlantılı eylemlerin gerçekleştirilmesi için bireylerin önceden belirlenmiş davranış kalıpları, görevler ve sorumluluklar çerçevesinde bir araya gelmesiyle oluşan, tamamlayıcı ve süreklilik gösteren toplumsal yapılanmadır.Bu yapılanmanın belirli mitosları, sembolleri, işaretleri ile diğer kitlelerden ayrılır.
Hedef kitle ya da bizim kullandığımız camia kültürü ya da örgüt zaman içerisinde geliştirdikleri gelenekler, anlayışlar ve normlar bütünü olarak tanımlanmaktadır. Başka bir ifadeyle; örgüt kültürü, örgütün tarihsel varlık süreci içerisinde oluşmuş, bireylerin davranışlarını yönlendiren normlar, davranışlar, değerler, inançlar ve alışkanlıklar sistemidir.
Böylesi bir yapının mensubu nerede olursa olsun olaylar karşısında takındığı tavır başka yerlerdeki bireylerin takındığı tavırla aynıdır. Kitlenin dünya görüşü camia içinde içselleşmiştir.
Lider tarafından ortak kültürün içselleşmesi içi kültür kaynaklarının devreye sokulmasıyla camia içinde kökleşmiş kuralların oluşması sağlanır. Lider burada grup kültüründe farklılığın en aza indirilmesi çabası içinde olur.
“Bu bağlamda örgüt kültürünün, aynı camia da bulunan bireylerin tutum, inanç, varsayım ve beklentileri ile davranışlarını ve bireyler arası ilişkileri belirleyen faaliyetlerin nasıl ve camia içi uyum ve birlikteliğin nasıl sağlandığını gösteren bir denetim sistemi olduğu açıkça görülmektedir.”
Camia kültürü, bireyler arasında tutarlı ilişkilerin oluşmasını sağladığı gibi, var olan belirsizlikleri en aza indirir. Olaylar karşısında nasıl bir tavır takınmaları gerektiği konusunda bakış açısı kazandırır.
Camia kültürü bireylerine mensubiyet duygusu kazandırır, Kazanımları kimliğe dönüşür. Bireylerin çıkar kültüründen ortak değerlere geçişini sağlar. Bireyde tutum ve davranışlar kazandırırken birlik, beraberlik ve dayanışma duygusunu pekiştirir.
LİDER TABAN İLİŞKİSİ
Lider, üyeleri veya camiasını bulunduğu noktadan olması gereken noktaya getirebilen, onlara güven ve cesaret aşılayabilen, astları harekete geçirebilen ve onlara sorumluluk bilincini yerleştirebilen kişi olduğuna inanılır. Bundan hareketle lider sürekli camianın içinde, onlarla birlikte, onların en küçük sızısını rahatlıkla duyabilen ona göre tedbir alan kişi olabilmelidir. Camianın kültür seviyesi yükseldikçe liderin karizmatik özelliği azalır. Dolayısıyla lider, emreden, buyruklarla kitleyi sevk ve idare eden totaliter lider değil, kitlesinde ortak aklı devreye sokan, alt ve üst arasında demokratik bir geçişkenliği sağlayan, kitlenin iradesini uygulayan ve ona göre politikalar oluşturan demokratik lider olmalıdır.
Liderlik modelinin diğer bir boyutunu ise, liderin etkililiği oluşturmaktadır. Etkili liderler, insanları ve kuruluşları değiştirir, kafaları ve yürekleri yeniden biçimlendirir, vizyonlarını genişletir, bilgi ve anlayış düzeylerini yükseltir, amaçları berraklaştırır, ilkeler ve değerlerle uyumlu hale getirirler.
Lider, kitlesini dinç tutabilmek için kitle iletişim araçlarını en iyi şekilde kullanarak onlara verilmek istenen mesajın açık-seçik bir şekilde ulaşmasını sağlar.
Lider hitap ettiği kitlenin değerleriyle, davranışlarıyla hemhal olduğu gibi kitlesini gelişmeye ve değişmeye hazırlamada zihinsel inkılâplar yapabilecek donanıma ve grup içi öz eleştiri mekanizması gibi vasıflara da sahip ise kitlesini aksiyoner hale getirip geçmişle gelecek arasında bağ kurabilir.